De sluizen van Harlingen

Sluizen zijn waterbouwkundige werken tussen kanalen, rivieren en andere waterpartijen en kunnen verschillende doelen hebben. Spuisluizen dienen om binnenwater te lozen en buitenwater te keren, terwijl schutsluizen bedoeld zijn voor de scheepvaart. Een schutsluis maakt het voor schepen mogelijk om het hoogteverschil tussen de vaarwegen te overbruggen. Harlingen telt drie sluizen, waarvan de Tsjerk Hiddessluis de grootste is.

Belangrijkste Friese vaarwegen

Een vaarroute vinden in het waterrijke Friesland gaat net zo eenvoudig als via internet energie vergelijken. Er valt veel te kiezen, maar het Van Harinxmakanaal is samen met het Prinses Margrietkanaal de belangrijkste vaarweg in de provincie. Zowel voor de pleziervaart als de commerciële binnenvaart. Met 37,5 kilometer is het Van Harinxmakanaal de kortste van de twee. Het is verbonden met het Prinses Margrietkanaal en loopt vanaf Suawoude via Franeker naar Harlingen. In Harlingen mondt het Van Harinxmakanaal uit in de Waddenzee. Vlak voor de haven van Harlingen bevindt zich de Tsjerk Hiddessluis.

Oudste Harlinger sluizen

De Tsjerk Hiddessluis is niet alleen de belangrijkste, maar ook meest recent geopende sluis in Harlingen. De bouw ervan viel samen met de aanleg van het laatste stuk van het Van Harinxmakanaal. Dit kanaal werd op 30 mei 1951 in gebruik genomen. De oudste Harlinger sluizen zijn de Grote en Kleine Sluis. De Grote Sluis tussen de Rommel- en Noorderhaven bestaat al zo lang dat het precieze bouwjaar onbekend is. Geschat wordt dat de oorspronkelijke Grote Sluis uit 1524 stamt. De Kleine Sluis ligt tussen de Rozengracht en de Zuiderhaven. Deze werd in 1597 gebouwd, tegelijk met de aanleg van de Zuiderhaven. De Grote en Kleine Sluis gaan tegenwoordig alleen nog open voor waterrecreanten in het hoogseizoen.

Tsjerk Hiddessluis: schutsluis en spuisluis

De Tsjerk Hiddessluis is eigenlijk een sluizencomplex en bestaat uit twee sluiskamers. De grootste daarvan heeft een lengte van 130 meter en breedte van 12 meter. Deze kan worden opgesplitst in twee kleinere sluiskamers van 80 en 50 meter lang. De tweede sluiskamer is aanzienlijk kleiner. Deze is 49,5 meter lang en 7 meter breed. Bijzonder is dat de Tsjerk Hiddessluizen zowel schut- als spuisluizen zijn. Hoewel in de eerste plaats bestemd voor de scheepvaart, gebruikt men ze namelijk ook om het waterpeil in de Friese meren, kanalen en vaarten te controleren.

Tsjerk Hiddes

Tsjerk Hiddes geldt als een van de belangrijkste Friese zeehelden van de zeventiende eeuw. Hij werd geboren in 1622 en verdiende de kost als schipper in de koopvaardij. Vanaf 1658 werkte Hiddes tevens voor de Friese Admiraliteit. Deze organisatie voerde marinetaken uit en was betrokken bij oorlogen. Hiddes sneuvelde tijdens de Tweede Engels-Nederlandse Oorlog op 6 augustus 1666, zijn 44ste verjaardag. In Harlingen is een monument voor hem opgericht.