Waddenzee: van potentieel inpolderingsgebied naar werelderfgoed

De Waddenzee is een zee voor de kusten van Nederland, Duitsland en Denemarken. De 500 kilometer lange en 20 kilometer brede strook vormt een belangrijk gebied voor zeehonden en vogels. Tegenwoordig staat het dan ook op de Werelderfgoedlijst. Eeuwenlang gebruikte men de Waddenzee echter vooral voor de visserij en in de vorige eeuw waren er zelfs verregaande inpolderingsplannen.

Waddenvereniging

De plannen voor de inpoldering van het Nederlandse deel van de Waddenzee namen in de jaren 60 van de vorige eeuw serieuze vormen aan. In de daaraan voorafgaande decennia werd begonnen om delen van de Zuiderzee (het huidige IJsselmeer) droog te leggen. Dit gebeurde om het landoppervlak te vergroten en Nederland beter te beschermen tegen het water. Toen plannen ontstonden om ook buiten de Afsluitdijk aan landwinning te doen, werd in oktober 1965 de Waddenvereniging opgericht. De vereniging was een initiatief van de 16-jarige Kees Wevers. Een beschermde status als nationaal erfgoed en natuurreservaat was echter nog ver weg.

Beschermde natuurparken

Zoals het even kan duren voordat je via zorgverzekeraars vergelijken de beste deal vindt, waren ook de inpolderingsplannen niet direct van tafel. In 1971 verklaarde de overheid dat de Waddenzee behouden moest blijven. Maar daarmee was de beschermde status nog geen feit. Pas in juni 2009 werd besloten om het gebied aan de Werelderfgoedlijst van Unesco toe te voegen. Het resultaat was dat het Lauwersmeergebied aan de Friese kust, het eiland Schiermonnikoog en de Texelse duinen tot nationale parken werden verklaard. Ook delen van de Duitse en Deense Waddenzee kregen een beschermde status.

Kroon op het werk

De Waddenzee is overigens het enige Nederlandse natuurgebied dat officieel de status van werelderfgoed heeft. Dat dit is gebeurd, is mede te danken aan de Waddenvereniging. Deze organisatie zet zich al tientallen jaren in tegen plannen om de Waddenzee commercieel te exploiteren. Op haar website noemt de vereniging de aanwijzing als werelderfgoed dan ook ‘een kroon op ons werk’. De Waddenvereniging is overigens gevestigd in Harlingen. Vanaf het Harlinger Strand heb je een weids uitzicht op de Waddenzee.

Zorg voor de Waddenzee

Ondanks de werelderfgoedstatus blijft de Waddenvereniging nodig. Tegenwoordig is de algemene zorg voor de Waddenzee het belangrijkst. De organisatie zet zich actief in om de vinger op allerlei manieren aan de pols te houden. Dat varieert van het aankaarten van de zout- en gaswinning tot het veiliger maken van de scheepvaart. De vereniging omschrijft de Waddenzee als de laatste plek in Nederland met zoveel rust, ruimte en natuur. En dat wil men graag zo houden. Niet alleen voor de rijke vogelstand, maar ook voor de mens. Naast lobbyen ziet de Waddenvereniging het creëren van bewustwording daarom als haar voornaamste taak.